Η σκολίωση είναι μια συχνή παραμορφωτική πάθηση του φυσιολογικού σχήματος της σπονδυλικής στήλης. Τα κύρια χαρακτηριστικά παραμόρφωσης είναι η πλάγια κλίση και η στροφή των σπονδύλων, με αποτέλεσμα η σπονδυλική στήλη να παίρνει χαρακτηριστικό σχήμα τύπου S ή το C.
Σκολίωση σπονδυλικής στήλης μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, ακόμα και σε ενήλικες. Ανάλογα με την ηλικία εμφάνισης, διακρίνεται σε βρεφική , παιδική (<10 ετών, χειρότερη πρόγνωση) ή εφηβική (>10 ετών) σκολίωση.
Εμφανίζεται σε μεγαλύτερα παιδιά η συνήθως την περίοδο της ταχείας ανάπτυξης λίγο πριν την εφηβεία, από τα 9 έως τα 12 στα κορίτσια και στα 13 με 14 έτη στα αγόρια. Η καμπύλη της σκολίωσης μπορεί σε αυτή τη φάση να επιδεινώνεται 1 έως 2 μοίρες κάθε μήνα. Αν η σκολίωση είναι περισσότερο από 40-50 μοίρες κατά την εφηβεία είναι πιθανό να συνεχίσει να επιδεινώνεται και κατά την διάρκεια της ενήλικης ζωής με αργότερους ρυθμούς όμως.
Πού οφείλεται η σκολίωση;
Στο 80% των περιπτώσεων, η σκολίωση είναι ιδιοπαθής, και συχνά έχει κληρονομική προδιάθεση. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις, η σκολίωση οφείλεται σε συγγενείς ανωμαλίες, χρωμοσωμικά σύνδομα, διαταραχές του συνδετικού ιστού και παθήσεις του νευρικού συστήματος και των μυών όπως η εγκεφαλική παράλυση, η μυοπάθεια Duchene, η νευροϊνωμάτωση, το σύνδρομο Marfan κ.α.
Επίσης, πρέπει να τονιστεί ότι η κακή στάση σώματος, η βαριά τσάντα, η μικρή ανισοσκελία ή η πλατυποδίαδεν προκαλούν σκολίωση.
Συμπτώματα
Συνήθως είναι ασυμπτωματική. Ακόμα και σε προχωρημένη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης μπορεί να μην υπάρχουν συμπτώματα. Σε μεγάλου βαθμου σκολιώσεις, μπορεί να υπάρχουν ασυμμετρίες στο αωμα του παιδιου (θέση ώμων, προεξοχή ωμοπλάτης, υβος, δερματικές πτυχές, θέση λεκάνης).
Πώς γίνεται η διάγνωση της σκολίωσης;
Απαιτείται λεπτομερές ιστορικό και κλινική εξέταση του παιδιού. Ο ακτινολογικός έλεγχος είναι απαραίτητος για τη διάγνωση, και απαιτείται ακτινογραφία όλης της σπονδυλικής στήλης σε όρθια θέση. Στις ακτινογραφίες μετριέται η καμπύλη με μεθόδους (πχ Cobb) που υπολογίζουν μοίρες, και βοηθούν στη παρακολούθηση της εξέλιξης , την εκτίμηση της σοβαρότητας και τη θεραπευτική αντιμετώπιση.
Πώς γίνεται η πρόληψη της σκολίωσης;
Δεν υπάρχει μέχρι σήμερα τρόπος να προλάβουμε την εμφάνιση της σκολίωσης. Η έγκαιρη διάγνωση όμως, έχει μεγάλη σημασία, γιατί μπορούμε να τροποποιήσουμε την εξέλιξη της και τις πιθανές παραμορφώσεις. Όλα τα παιδιά πρέπει να ελέγχονται στην ηλικία των 6 ετών ανεξαρτήτως οικογενειακού ιστορικού και κατά την έναρξη της εφηβείας. Όλα τα κορίτσια πρέπει να ελέγχονται κλινικά δύο φορές, στην ηλικία των 10 και στην ηλικία των 12 ετών, ενώ όλα τα αγόρια πρέπει να ελέγχονται μία φορά στην ηλικία των 13 ετών.
Θεραπεία
Η προτεινόμενη θεραπεία εξαρτάται από τον τύπο και το βαθμό της σκολίωσης, και περιλαμβάνει την παρακολούθηση, την εφαρμογή κηδεμόνων και τη χειρουργική επέμβαση.
Σε σκολίωση κάτω των 25ο αρχικά παρακολουθούμε το παιδί με κλινική εξέταση και ακτινογραφίες ανά εξάμηνο μέχρι την ολοκλήρωση της ανάπτυξης. Αν η καμπύλη σκολίωσης αυξηθεί πάνω από ένα όριο (25 μοίρες) συνιστούμε ειδικό κηδεμόνα σκολιπωσης και ταυτόχρονα κλινική και ακτινολογική παρακολούθηση ανά εξάμηνο. Ο κηδεμόνας χρησιμοποιειται για τουλάχιστον 20 ώρες την ημέρα και μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη περαιτέρω επιδείνωσης της καμπύλης. Δε. προσφέρει κανένα αποτέλεσμα όταν έχει ολοκληρωθεί η σκελετική ανάπτυξη. Εάν η σκολίωση εξελίσσεται ραγδαία και φτάσει ή ξεπεράσει τις 45°, πλέον ενδείκνυται η χειρουργική επέμβαση ανεξαρτήτως της ηλικίας του παιδιού ή του εφήβου.