Τα κατάγματα άνω ή κάτω άκρων είναι ιδιαίτερα συχνά στα παιδιά όλων των ηλικιών. Ο αναπτυσσόμενος παιδικός σκελετός παρουσιάζει διαφορές στην ανατομία, στην εμβιομηχανική και στη φυσιολογία σε σχέση με αυτόν των ενηλίκων. Οι διαφορές αυτές τον καθιστούν μοναδικό και απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις για την σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση των καταγμάτων.
Ιδιαιτερότητες παιδικού σκελετού
- Παρουσία επιφύσεων και συζευτικών χόνδρων
Πρόκειται για περιοχές στα άκρα των οστών που στα παιδιά είναι κατά το πλείστον χόνδρινες, δεν απεικονίζονται ακτινολογικά και κάνουν την διάγνωση των καταγμάτων της περιοχής αυτής δύσκολη. Πλησιάζοντας τη σκελετική ωρίμανση, οι περιοχές αυτές οστεοποιούνται Ο Συζευτικός χόνδρος βρίσκεται μεταξύ επίφυσης και μετάφυσης και ευθύνεται για την κατά μήκος ανάπτυξη των οστών στον παιδικό σκελετό. Κακώσεις και κατάγματα διαμέσου του συζευτικού χόνδρου μπορεί να προκαλέσουν βράχυνση ή γωνιώδη παραμόρφωση του οστού.
- Περιόστεο
Είναι παχύτερο σε σχέση με των ενηλίκων και έχει μεγάλη οστεογεννετική ικανότητα. Μπορεί να αποκολληθεί αλλά δεν διασπάται εύκολα. Μαζί με το συζευτικό χόνδρο συμβάλλει στην ανακατασκευή μιας πιθανής οστικής παραμόρφωσης.
- Ταχύτερη πώρωση
- Υπερανάπτυξη
Στα κατάγματα των μακρών οστών ερεθίζεται η επιμήκης ανάπτυξη λόγω υπεραιμίας στην περιοχή του κατάγματος και στον αντίστοιχο συζευτικό χόνδρο
- Σπάνια καθυστερημένη πώρωση και ψευδάρθρωση
Κυρίως σε παρεκτοπισμένα ενδαρθρικά ή παραμελημένα κατάγματα
- Οστική ανακατασκευή – bone remodelling
Γωνιώδεις παραμορφώσεις μπορεί να διορθωθούν μέχρι ενός ορίου και ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και την θέση του κατάγματος. Στροφική παραμόρφωση δεν διορθώνεται με την οστική ανακατασκευή.
- Επανακατάγματα
Συμβαίνουν είτε άμεσα λόγω γρήγορης αφαίρεσης γύψου ή όψιμα σε κατάγματα που έχουν πωρωθεί με παραμόρφωση ή σε παιδιά με έντονη δραστηριότητα.
Συμπτώματα
Όπως και στις αντιστοιχες κακώσεις των ενηλίκων, κύριο σύμπτωμα ειναι ο πόνος, το οίδημα, η παραμόρφωση και η αδυναμία χρήσης / κίνησης της πάσχουσας περιοχής.
Τύποι καταγμάτων
Στο παιδικό αναπτυσσόμενο σκελετό παρατηρούνται οι παρακάτω τύποι κατάγματος:
- Κάταγμα δίκην πόρπης (buckle) ή σπείρας (torus)
- Κάταγμα δίκην χλωρού ξύλου (Green stick)
- Πλαστική παραμόρφωση
- Κατάγματα της περιοχής των επιφύσεων – επιφυσιόλυση
- Κατάγματα διαμέσου του συζευτικού χόνδρου
Στα κατάγματα δια του συζευξτικόυ χόνδρου, χρησιμοποιέιται η ταξινόμηση Salter- Harris (I-V) η οποία καθορίζει την αντιμετώπιση του κατάγματος και έχει προγνωστική αξία για την εμφάνιση πιθανών επιπλοκών της ανάπτυξης μετά την πώρωση του κατάγματος.
Διάγνωση
Η διάγνωση είναι πολύ πιθανό να υποδηλώνεται από το ιστορικό του ασθενούς και το μηχανισμό κάκωσης, καθώς κάποια κατάγματα προέρχονται απο συγκεκριμένες κακώσεις. Παρόλαυτά η απλή ακτινογραφία στην πλειονότητα των περιπτώσεων θα δώσει την απάντηση τόσο στη διάγνωση όσο και στον τρόπο αντιμετώπισης.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να απαιτηθεί αξονική τομογραφία.
Αντιμετώπιση
Η αντιμετώοιση εξαρτάται από το τύπο και την ανατομική εντόπιση του κατάγματος, από τη πιθανότητα συνοδών βλαβών (ανοικτά κατάγματα, κακώσεις νεύρων ή αγγείων) και από την ηλικία του ασθενούς. Η θεραπεία μπορεί να είναι συντηρητική με απλή ακινητοποίηςη της περιοχής με Γυψοναρθηκα ή κηδεμόνα. Παρολαυτα, είναι αρκετές οι περιπτώσεις που θα χρειαστεί είτε κλειστή ανάταξη (υπο τοπική ή γενική αναισθησία), είτε χειρουργική αντιμετώπιση με νέες και μικρής επεμβατικότητας μεθόδους για την αντιμετώπιση του κατάγματος.