Οστεοπόρωση
Τι είναι η οστεοπόρωση;
Η οστεοπόρωση είναι μια χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας και της ποιότητας των οστών η οποία οδηγεί σε μείωση της αντοχής και ανθεκτικότητας του οστού, και αυξημένο κίνδυνο κατάγματος. Σύμφωνα με τον Παγκόσμια Οργανισμό Υγείας, 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 5 άνδρες θα εμφανίσουν οστεοπορωτικό κάταγμα τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους.
Αίτια οστεοπόρωσης
Η οστεοπόρωση διακρίνεται σε:
Πρωτοπαθή οστεοπόρωση- όπου ανήκει η μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση και η γεροντική οστεοπόρωση.
Δευτεροπαθή οστεοπόρωση- που οφείλεται σε παθήσεις όπως η νόσος Cushing, ο σακχαρώδης διαβήτης, ο υπερπαραθυρεοειδισμός, το πολλαπλό μυέλωμα κτλ. , ή σε λήψη φαρμάκων όπως τα κορτικοστεροειδή.
Άλλη μορφή οστεοπόρωσης- όπως η οστεοπόρωση μετά από ακινητοποίηση, π.χ. σε κατάγματα, η αλγοδυστροφία , η παροδική ή μεταναστευτική οστεοπόρωση κτλ. , οι οποίες συνήθως υποστρέφουν.
Παράγοντες κινδύνου για την οστεοπόρωση
Η οστική πυκνότητα αυξάνεται μέχρι την ηλικία των 35 . Η ελαττωμένη κορυφαία οστική μάζα και ο αυξημένος ρυθμός οστικής απώλειας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο. Άλλοι παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση αποτελούν: η διατροφή (κάπνισμα και κατάχρηση αλκοόλ, καφέ. ανεπάρκεια πρόσληψης ή απορρόφησης ασβεστίου και βιταμίνης D), το φύλο (συχνότερη στις γυναίκες), η φυλή (συχνότερη στη λευκή φυλή), η καθιστική ζωή και η έλλειψη άσκησης, καθώς και η κληρονομικότητα και το οικογενειακό ιστορικό.
Συμπτώματα οστεοπόρωσης
Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται και ως σιωπηλή νόσος, διότι δεν έχει συμπτώματα για μεγαλο χρονικό διάστημα. αργότερα μπορεί να παρουσιαστούν ήπιοι πόνοι στη ράχη ή στην οσφύ. Ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται τη νόσο παρά μόνον όταν επέλθουν κατάγματα, μικρότερα ή μεγαλύτερα, στη περιοχή της σπονδυλικής στήλης (σχετίζονται με παραμόρφωση, χρόνιο πόνο και απώλεια ύψους), του ισχίου και της πηχεοκαρπικής άρθρωσης.
Προληπτικά μέτρα
Η σωστή διατροφή πλούσια σε ασβέστιο, σε συνδυασμό με σωματική άσκηση (αερόβια άσκηση, αντιστάσεις με βάρη), τον περιορισμό των κακών διατροφικών συνηθειών και την επαρκή έκεθεση στην ηλιακη ακτινοβολία είναι η καλύτερη επιλογή. Τροφές με ασβέστιο είναι το γάλα, γιαούρτι, τυροκομικά προϊόντα, σπανάκι, ξερά φασόλια, μικρά ψάρια (σαρδέλες) καθώς και καρύδια, σουσάμι και ξερά σύκα. Όσο νωρίτερα ξεκινήσει κάποιος, τόσο μεγαλύτερες αποθήκες ασβεστίου θα αποκτήσει για το μέλλον. Σε ηλικιωμένους οστεοπορωτικούς ασθενείς οι ασκήσεις που βελτιώνουν την ισορροπία και το βάδισμα και η μείωση του κινδύνου πτώσεων προφυλάσσουν από αρκετά οστεοπορωτικά κατάγματα.
Διάγνωση οστεοπόρωσης
Η διάγνωση της οστεοπόρωσης γίνεται από τον εξειδικευμένο γιατρό με βάση την κλινική εικόνα, τον ακτινολογικό έλεγχο, τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας με την τεχνική DEXA στην οσφυϊκή μοίρα, στο ισχίο ή στην περιφερική κερκίδα, καθώς και με ειδικές εξετάσεις αίματος και ούρων. Σε έλεγχο για οστεοπόρωση πρέπει να υποβάλλονται όλες οι γυναίκες άνω των 65 ετών, οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση που παρουσιάζουν παράγοντες κινδύνου για κάταγμα, οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που έχουν υποστεί κάποιο κάταγμα, καθώς και οι άνδρες και οι γυναίκες μικρότερης ηλικίας με συνυπάρχοντα νοσήματα που συνδέονται με την οστεοπόρωση.
Θεραπία οστεοπόρωσης
Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν δύο κύριες κατηγορίες φαρμάκων. Η πρώτη κατηγορία φαρμάκων είναι φάρμακα που δρουν αντι-απορροφητικά .Εμποδίζουν δηλαδή το στάδιο απορρόφησης της οστικής μάζας αναστέλλοντας τη καταστροφική δράση των οστεοκλαστών με διάφορους το καθένα τρόπους. Τέτοια φάρμακα είναι τα διφωσφονικά, η καλσιτονίνη, το denosumab, τα οιστρογόνα και η ραλοξιφαίνη.
Η δεύτερη κατηγορία φαρμάκων είναι αυτά που δρουν με αναβολικό τρόπο. Η δράση τους είναι το ”χτίσιμο” νέου οστού δηλαδή η παραγωγή οστικής μάζας απο τους οστεοβλάστες. Με τον τόπο αυτό αυξάνεται η οστική πυκνότητα και μειώνεται ο κίνδυνος κατάγματος. Τέτοια φάρμακα είναι η τεριπαρατίδη, η ανασυνδυασμένη ανθρώπινη παραθορμόνη και το ρανελανικό στρόντιο.
Ο ορθοπαιδικός χειρουργός Μιχαήλ Σαράντης είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος (Master) στα μεταβολικά νοσήματα των οστών-οστεοπόρωση.
